τέλος Σεπτεμβρίου λήγει το ειδικό καθεστώς που εφαρμόσθηκε στην αγορά ηλεκτρικού ρεύματος στις ειδικές συνθήκες που διαμόρφωσε η μεγάλη άνοδος των τιμών και, από την 1η Οκτωβρίου, οι σχέσεις των καταναλωτών με τους προμηθευτές επανέρχονται στην κανονικότητα, μέρος της οποίας θα είναι η επάνοδος της ρήτρας αναπροσαρμογής στα κυμαινόμενα τιμολόγια παροχής ρεύματος.
Η Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (μέχρι πρόσφατα, ΡΑΕ) προετοιμάζει την… επιστροφή στο παρελθόν με ένα νέο πλαίσιο ρυθμιστικών κανόνων για τις σχέσεις των καταναλωτών με τους προμηθευτές, λαμβάνοντας υπόψη πρωτίστως τα πολύ σοβαρά προβλήματα που είχαν δημιουργηθεί με τη ρήτρα αναπροσαρμογής, κυρίως σε περιπτώσεις όπου οι προμηθευτές προχωρούσαν σε αυθαίρετες αλλαγές στον τρόπο τιμολόγησης και οι καταναλωτές βρίσκονταν μπροστά σε δυσάρεστες εκπλήξεις, όταν λάμβαναν τους λογαριασμούς.
Η διαδικασία διαβούλευσης – εξπρές για τους νέους κανόνες ρύθμισης άρχισε σήμερα και θα λήξει την επόμενη Δευτέρα, με τη ΡΑΑΕΥ να σημειώνει ότι δεν δύναται να πάρει παράταση. Η Αρχή υπενθυμίζει ότι το καθεστώς που ίσχυε με βάση τον νόμο 4951/2022 προέβλεπε προσωρινή απαγόρευση της ρήτρας αναπροσαρμογής στα τιμολόγια και ότι η περίοδος ισχύος αυτής της απαγόρευσης παρατάθηκε έως την 30η Σεπτεμβρίου 2023, ενώ από 1η Οκτωβρίου 2023 η αγορά θα επανέλθει στην πρότερη κατάστασή της όπου θα ισχύουν κανονικά όλες οι διατάξεις του ν.4001/2011 καθώς και του Κώδικα Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Αρχή έθεσε σε δημόσια διαβούλευση ρυθμιστικά μέτρα. Η ΡΑΑΕΥ σημειώνει τις βασικές αρχές που ακολουθεί.
Ειδικότερα:
- Οι Καταναλωτές έχουν δικαίωμα ελεύθερης επιλογής Προμηθευτή. Η διαδικασία αλλαγής Προμηθευτή δεν επιφέρει οικονομική επιβάρυνση για τους Οικιακούς Πελάτες και τις μικρές επιχειρήσεις. Οι Προμηθευτές Ηλεκτρικής Ενέργειας δεν επιτρέπεται να επιβάλλουν τέλος τερματισμού σύμβασης, στους Τελικούς Πελάτες που καταγγέλλουν οικειοθελώς συμβάσεις Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας κυμαινόμενης τιμής πριν από τη λήξη της σύμβασης. Κάθε επιβολή ρήτρας πρόωρης αποχώρησης σε πρόγραμμα κυμαινόμενης τιμής θεωρείται καταχρηστική.
- Η Προμήθεια επιτρέπεται μόνο μετά από τη σύναψη Σύμβασης Προμήθειας μεταξύ Προμηθευτή και Τελικού Πελάτη. Οι γενικοί και ειδικοί όροι της Σύμβασης Προμήθειας πρέπει να είναι συμβατοί με τις αρχές της καλής πίστης και της τήρησης των συναλλακτικών ηθών, και να καθίστανται εν γνώσει του Τελικού Πελάτη πριν από τη σύναψη της Σύμβασης Προμήθειας σύμφωνα με τα οριζόμενα στην Απόφαση ΡΑΕ 389/2022.
- Η έκδοση των λογαριασμών κατανάλωσης εκ μέρους των προμηθευτών γίνεται δωρεάν. Χρεώσεις για αποστολή έγχαρτων λογαριασμών είναι απολύτως παράνομες.
- Εφόσον δεν τεθούν σε ισχύ, κατόπιν νομοθετικής πρωτοβουλίας, ειδικοί όροι που θα αφορούν στη μετάβαση – μετάπτωση των καταναλωτών, οποιαδήποτε υπαγωγή Πελάτη σε προϊόν Προμηθευτή προϋποθέτει την συναίνεσή του, η οποία αποτυπώνεται με την υπογραφή σχετικής Σύμβασης Προμήθειας.
Το πιο «λεπτό» σημείο στους κανόνες αυτούς είναι η διαδικασία ενημέρωσης που οφείλουν να ακολουθούν οι προμηθευτές, για οποιαδήποτε τροποποίηση των όρων της σύμβασης. Οι προμηθευτές δεν έχουν υποχρέωση να ενημερώσουν τον καταναλωτή, στην περίπτωση όπου απλώς αναβιώνουν οι όροι της σύμβασης που είχε πριν ισχύσουν τα έκτακτα μέτρα. Όμως, σε περίπτωση αλλαγών ισχύουν τα ακόλουθα:
- Στη περίπτωση κατά την οποία με τη λήξη των έκτακτων μέτρων ο Πελάτης παραμένει συμβεβλημένος σε προϊόν που φέρει την ίδια ονομασία, όπως πριν την 01.08.2022, ωστόσο διαφέρουν οι τιμολογιακοί ή άλλοι βασικοί όροι της Σύμβασης Προμήθειας σε οποιονδήποτε όρο της Σύμβασης Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας, οι Προμηθευτές Ηλεκτρικής Ενέργειας υποχρεούνται σε κατάλληλη προγνωστοποίηση των τροποποιήσεων σύμφωνα με το άρθρο 30 του ΚΠΗΕ και την ανακοίνωση της ΡΑΕ. Δηλαδή οι Προμηθευτές υποχρεούνται σε ατομική, διαφανή ενημέρωση των Τελικών Πελατών τους, με διακριτή επιστολή, 60 ημέρες πριν την έναρξη ισχύος των τροποποιήσεων, δηλαδή το αργότερο μέχρι την 31η Ιουλίου 2023.
- Περίπτωση μετάπτωσης Τελικών Πελατών σε καινούργιο/διαφορετικό πρόγραμμα τιμολόγησης: Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι παρατηρήθηκαν μεμονωμένες περιπτώσεις που καταχρηστικά υπήχθησαν από τους Προμηθευτές τους, μονομερώς, σε καινούριο ή διαφορετικό πρόγραμμα τιμολόγησης από αυτό που ήταν συμβεβλημένοι πριν τη θέσπιση των έκτακτων μέτρων, οι Προμηθευτές Ηλεκτρικής Ενέργειας υποχρεούνται αμελλητί να μεριμνήσουν για την έγκυρη σύναψη Σύμβαση Προμήθειας.
- Αποσαφήνιση ατομικής και διαφανούς ενημέρωση Τελικών Πελατών της περίπτωσης: Προϋπόθεση της σύννομης τροποποίησης αποτελεί η τήρηση συγκεκριμένης διαδικασίας που συνίσταται σε ατομική ενημέρωση του Τελικού Πελάτη με επιστολή και στην ολοκλήρωση της ενημέρωσης εξήντα (60) ημέρες πριν την έναρξη ισχύος των τροποποιήσεων. Σχετικά με την ατομική ενημέρωση του πελάτη, η παρ.3 του α.30 του Κώδικα Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας ρητώς επιτάσσει την πραγματοποίηση της ατομικής ενημέρωσης με επιστολή. Οι Προμηθευτές δύνανται να συμπεριλάβουν την εν λόγω επιστολή στον ίδιο φάκελο μαζί με τον λογαριασμό κατανάλωσης που θα σταλεί προς τους καταναλωτές κατά τον μήνα Ιούλιο (και αφορά σε τιμολόγηση προηγούμενου μήνα), αλλά η επιστολή ενημέρωσης της τροποποίησης των όρων της σύμβασης θα πρέπει να είναι σε ξεχωριστό έγγραφο από εκείνο του λογαριασμού. Περιπτώσεις ενημέρωσης των καταναλωτών μέσω του λογαριασμού δεν θα θεωρηθούν σύννομες.
Η ενημέρωση για τις τροποποιήσεις θα πρέπει να περιλαμβάνει, αφενός την επισήμανση των άρθρων της Σύμβασης Προμήθειας ή των όρων Τιμολόγησης που τροποποιούνται, αφετέρου πλήρη και αναλυτική αναφορά των νέων όρων της Σύμβασης Προμήθειας ή των Χρεώσεων Προμήθειας που πρόκειται να ισχύουν εφεξής. Επισημαίνεται ότι σε περίπτωση που η τιμή Προμήθειας προκύπτει μέσω μεθοδολογίας οι Προμηθευτές οφείλουν να λαμβάνουν μέριμνα για την απλή και σαφή διευκρίνηση του οικονομικού αποτελέσματος της προκείμενης τροποποίησης, μέσω της παράθεσης παραδειγμάτων στη βάση εύλογων παραδοχών για τη διαμόρφωση των τιμών του μεγέθους αγοράς που λαμβάνεται υπόψη. Θα πρέπει, επίσης, να περιλαμβάνει υπόμνηση στον Τελικό Πελάτη του δικαιώματος καταγγελίας της Σύμβασης Προμήθειας και συνοπτική αναφορά των σχετικών διαδικασιών.
Συνεπώς, τονίζει η ΡΑΑΕΥ, δεν αρκεί μία απλή επιγραμματική αναφορά των αριθμών των άρθρων που επίκειται να τροποποιηθούν αλλά κρίνεται απαραίτητη η αναλυτική καταγραφή των σκοπούμενων τροποποιήσεων προκειμένου ο μέσος Καταναλωτής να δύναται ευχερώς να διαπιστώσει σε τι έγκεινται αυτές καθώς και τον τρόπο με τον οποίο θα προκύπτει εφεξής η τιμολόγησή του. Επιπλέον, κρίνεται απαραίτητη η αποστολή προς τους Τελικούς Πελάτες του συνόλου των όρων της Σύμβασης Προμήθειας που θα εφαρμοστεί από την 1η Οκτωβρίου 2023 μέχρι την 31.07.2023.