Της Σοφίας Χουδαλάκη
Στα Χανιά, αποφάσισε ο επιχειρηματίας να τοποθετήσει ομπρέλες που στηρίζονται στη βάση μαύρων ανθρώπινων ομοιωμάτων, δημιουργώντας μια εικόνα βγαλμένη από τις πιο απάνθρωπες κι αιματοβαμμένες σελίδες της αποικιοκρατικής ιστορίας των ευρωπαϊκών χωρών. Μια εικόνα τόσο εχθρική, αλλά και τόσο ξένη, τόσο αντίθετη με την πραγματική εικόνα των Χανίων και με την πραγματική συμπεριφορά των Χανιωτών. Τι σχέση θα μπορούσε να έχει με αυτή την αποικιακή αναφορά στον μαύρο σκλάβο που κρατάει την ομπρέλα για να σκιάζει το λευκό αφεντικό, ο Χανιώτης που αναθράφηκε ακούγοντας τις ιστορίες για τον δικό μας «μαύρο», τον Σαλή?
Εκεί στα Χανιά, υπάρχει το νεκροταφείο του Αγίου Λουκά. Κεντρικό και μεγάλο νεκροταφείο που κείτονται όλοι οι ντόπιοι χριστιανοί… ή μάλλον όχι… λάθος. Ντόπιοι είναι, αλλά δεν είναι όλοι χριστιανοί. Εκεί βρήκε τόπο αναπαύσεως το κουρασμένο κορμί του δικού μας, του Σαλή Χελιδονάκη. Μεγάλη και συγκινητική η ιστορία του «μαύρου βαρκάρη» και ταυτισμένη με την Ιστορία της πατρίδας μας. Γέννημα των Αιγύπτιων που βρέθηκαν αιώνες πίσω στην Κρήτη. Ήταν από εκείνους που αρνήθηκαν να την εγκαταλείψουν, γιατί ήταν η πατρίδα τους, το 1922 με τις ανταλλαγές πληθυσμών.
Πατριώτης μας ο Σαλής, γέννημα-θρέμμα Χανιώτης. Πατριώτης μας με καταγωγή από το Σουδάν, με υπηκοότητα αγγλική. Πατριώτης μας, χρώματος μαύρου και θρησκεύματος μουσουλμανικού. Τόσο πολύ πατριώτης μας που όταν πέθανε, στα 1967, οι Χανιώτες έστειλαν επιστολή στο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως ζητώντας ειδική άδεια για να τους επιτραπεί να θάψουν τα οστά του σε τάφο εντός του χριστιανικού νεκροταφείου. Εκεί τον ήθελαν οι Χανιώτες, μαζί τους, άνθρωπο δικό τους μαζί με τους δικούς τους. Εκεί βρίσκεται σήμερα ο τάφος του, δημιούργημα των ντόπιων που προσφέρανε τον όβολό τους από κοινού για να φτιαχτεί το μνήμα του. Σε εκείνον δεν έβλεπαν το μαύρο δέρμα, έβλεπαν την ευγένεια, την καλοσύνη, την κοινωνικότητα, την ευπρέπεια. Αυτά αγάπησαν οι λευκοί, χριστιανοί Χανιώτες στον «μαύρο», μουσουλμάνο Χανιώτη.
Σε αυτή την πόλη, με αυτή την Ιστορία, εμείς έχουμε ήδη τοποθετηθεί για τον τρόπο που βλέπουμε τους ανθρώπους, το χρώμα τους, την αξία τους, τη θρησκεία τους. Στο μνήμα του είναι χαραγμένη η εξής επιγραφή:
«Ας ήσουν μαύρος, ας μην ήσουν Χριστιανός, ας ήταν μαύρη η μορφή σου, από το χιόνι πιο λευκή ήτανε η ψυχή σου»._
Υ.Γ. Τη φωτογραφία με τα ομοιώματα των σκλάβων στην παραλία δεν θα την αναρτήσω …καλύτερα να ξεχαστεί μια για πάντα.
Οι φωτογραφίες που ακολουθούν είναι από την σελίδα της εφημερίδας «Αγώνας της Κρήτης».
