Η ακρίβεια στα τρόφιμα παραμένει σε πρώτο πλάνο και το νέο έτος, συνεχίζοντας να προκαλεί «πονοκέφαλο» στα ελληνικά νοικοκυριά που βλέπουν τις τιμές σε βασικά αγαθά να διατηρούνται σε υψηλά επίπεδα και τις ανατιμήσεις σε αρκετές κατηγορίες να συνεχίζονται.
Στις επιπτώσεις της ενεργειακής κρίσης των τελευταίων ετών που έφεραν την έκρηξη τιμών σε μία σειρά από τρόφιμα ήρθαν πλέον να προστεθούν και οι συνέπειες της κλιματικής κρίσης, όπως αποτυπώνεται στις κατηγορίες που σχετίζονται με τα αγροτικά προϊόντα, οι οποίες οδηγούν πλέον την κούρσα των ανατιμήσεων.
Ενδεικτικά είναι τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, σύμφωνα με τα οποία τον Δεκέμβριο του 2023, οι τιμές στην κατηγορία «Διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά» αυξήθηκαν μέσα σε έναν χρόνο κατά 8,9%. Πρωταθλητής των ανατιμήσεων είναι το ελαιόλαδο με την τιμή του να εκτοξεύεται κατά 58,5% μέσα σε έναν χρόνο ενώ διψήφιες αυξήσεις καταγράφονται και στα φρούτα και τα λαχανικά -κατά 15% και 14% αντίστοιχα – καθώς επίσης και σε μεταλλικό νερό-αναψυκτικά-χυμούς φρούτων κατά 12,6%. Σημαντικές ανατιμήσεις καταγράφουν επίσης τα ψάρια κατά 8,4%, το κρέας κατά 6,5% και γλυκά – παγωτά κατά 7,7%.
Στελέχη της αγοράς στις εκτιμήσεις τους σχετικά την πορεία των τιμών των τροφίμων το 2024 σημείωναν πως οι καταναλωτές αναμένεται να δουν στα ράφια λιγότερες και χαμηλότερης έντασης ανατιμήσεις σε σχέση το προηγούμενο έτος, όχι ωστόσο αποκλιμάκωση των τιμών στα επίπεδα προ ενεργειακής κρίσης. Οι αυξήσεις που παρατηρούνται στους τιμοκαταλόγους των προμηθευτών που φτάνουν στο οργανωμένο λιανεμπόριο είναι λιγότερες και βαίνουν, όπως σημειώνουν, διαρκώς μειούμενες τους τελευταίους μήνες ενώ η εικόνα στον πληθωρισμό τροφίμων να εμφανίζεται -τουλάχιστον συγκριτικά με πρώτους μήνες του προηγούμενου έτους- βελτιωμένη.
Την ίδια στιγμή ωστόσο η κλιματική αλλαγή διαδραματίζει πλέον ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των τιμών σε διεθνές επίπεδο ενώ ειδικά στις κατηγορίες των αγροτικών προϊόντων οι παράγοντες που επηρεάζουν την πορεία τους είναι ευμετάβλητοι και συχνά απρόβλεπτοι.
Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα είναι το ελαιόλαδο. η τιμή του οποίου άρχισε να τραβά την ανηφόρα μετά τις ξηρασίες που έπληξαν τις χώρες που αποτελούν τις μεγάλες παραγωγούς του προϊόντος και συνεχίζει έως και σήμερα σε ανοδική πορεία.
Στη συζήτηση πάντως μπαίνει παράλληλα όλο και περισσότερο το τελευταίο διάστημα το ζήτημα του λεγόμενου «πληθωρισμού της απληστίας», σχετικά με το κατά πόσον, δηλαδή, σε αρκετές περιπτώσεις οι διαρκείς ανατιμήσεις είναι κάθε φορά δικαιολογημένες. Προς αυτή την κατεύθυνση, της αποτροπής δηλαδή φαινομένων αδικαιολόγητων αυξήσεων στις τιμές, εστιάζουν και τα νέα μέτρα κατά της ακρίβειας που ανακοίνωσε μέσα στην εβδομάδα η κυβέρνηση αφήνοντας μάλιστα ανοιχτό το ενδεχόμενο και για νέες παρεμβάσεις εφόσον χρειαστεί.
Νέα μέτρα κατά της ακρίβειας με στόχο να αποτραπούν οι αδικαιολόγητες ανατιμήσεις και δη σε προϊόντα, το κόστος των οποίων έχει παρουσιάσει μεγάλη αύξηση, ανακοίνωσε η κυβέρνηση.
Ο υπουργός Ανάπτυξης Κώστας Σκρέκας μεταξύ άλλων αναφέρθηκε και στη ρύθμιση που είχε προαναγγελθεί και αφορά στις προσφορές στα ράφια των σούπερ μάρκετ καθώς το αρμόδιο υπουργείο επιχειρεί να βάλει «τάξη» στις προωθητικές ενέργειες ώστε αυτές να είναι πραγματικές για τους καταναλωτές.
Συγκεκριμένα για τα προϊόντα: απορρυπαντικά καθαριστικά, είδη προσωπικής υγιεινής (οδοντόκρεμες, σαμπουάν) και πάνες, όπως ανέφερε ο κ. Σκρέκας «μειώνουμε τις παροχές προς τα σούπερ μάρκετ περιορίζουμε κατά 30% τις συνολικές εκπτώσεις των προμηθευτών και μεταφέρουμε το όφελος στον καταναλωτή στο ράφι».
Παράλληλα σε ό,τι αφορά στο σύνολο των προϊόντων, με στόχο να αποτραπούν οι αδικαιολόγητες ανατιμήσεις, δεν επιτρέπεται στους προμηθευτές που αυξάνουν τις τιμές των προϊόντων να υλοποιούν για 3 μήνες προωθητικές ενέργειες. «Οποιαδήποτε ανατίμηση ανακοινωθεί από σήμερα δεν μπορεί να ενταχθεί σε ενέργειες προώθησης για το επόμενο 3μηνο» πρόσθεσε ο κ. Σκρέκας.
«Το θέμα της ακρίβειας παραμένει ως πρόβλημα ισχυρό για την κυβέρνηση» σημείωσε ο υπουργός Ανάπτυξης, έστω κι αν, όπως πρόσθεσε, «σε μεγάλο βαθμό είναι εισαγόμενη». Την ίδια στιγμή εξήγησε πως ήδη «τρέχουν» μέτρα, όπως η πρωτοβουλία για τη μόνιμη μείωση τιμής, στην οποία συμμετέχουν 1.300 προϊόντα από 100 προμηθευτές που έχουν μειώσει τις τιμές τουλάχιστον κατά 5% για τουλάχιστον έξι μήνες, αλλά και το το «καλάθι του νοικοκυριού». Αναφορικά με τους ελέγχους που διενεργούνται στην αγορά από την ΔΙΜΕΑ, σύμφωνα με τον κ. Σκρέκα, το 2023 πραγματοποιήθηκαν συνολικά 25.267 έλεγχοι και επιβλήθηκαν 1.865 πρόστιμα, ύψους 13,416 εκατ. ευρώ.