Το Μέτρο 23 του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2023–2027 που παρουσιάστηκε στην Κέρκυρα κατά την χθεσινή συνεδρίαση της Επιτροπής Παρακολούθησης του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης, είναι ένα νέο εργαλείο ενίσχυσης γεωργικών εκμεταλλεύσεων που έχουν υποστεί απώλεια εισοδήματος λόγω ακραίων καιρικών φαινομένων ή φυσικών κινδύνων, οι οποίοι δεν καλύπτονται από τον ΕΛΓΑ. Με συνολικό προϋπολογισμό 142,7 εκατ. ευρώ, στόχος του είναι η παροχή στοχευμένων ενισχύσεων σε καλλιέργειες που αντιμετώπισαν σημαντικές απώλειες λόγω της κλιματικής μεταβλητότητας.
Ωστόσο, σύμφωνα με την επίσημη προκήρυξη του Μέτρου 23, η ελαιοκαλλιέργεια δεν περιλαμβάνεται στους επιλέξιμους τομείς ενίσχυσης, καθώς δεν πληρούται το βασικό κριτήριο της τεκμηριωμένης μείωσης παραγωγής άνω του 30% για το έτος 2024 – κριτήριο που υιοθετήθηκε οριζόντια, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι συσσωρευμένες απώλειες των προηγούμενων ετών από παρατεταμένες ξηρασίες, παθογόνα και απρόβλεπτες καιρικές μεταβολές.
Η απόφαση αυτή:
• αγνοεί τη δομική ευαλωτότητα του κλάδου, που στηρίζει την αγροτική οικονομία της χώρας με εκατ. στρέμματα καλλιέργειας,
• αποκλείει από την ενίσχυση χιλιάδες μικρούς και μεσαίους παραγωγούς, που δραστηριοποιούνται κυρίως σε περιοχές με οριακή γεωργική απόδοση και γεωμορφολογικά μειονεκτήματα,
• επιτείνει την αίσθηση άνισης μεταχείρισης και ενισχύει τον προβληματισμό για τη μονοδιάστατη μεθοδολογία αξιολόγησης κινδύνων.
Τι θα μπορούσε να είχε προβλεφθεί:
Η εφαρμογή εναλλακτικών τεχνικών εργαλείων, όπως:
• κριτήρια πολυετούς ζημίας βάσει στοιχείων τριετίας (όχι μόνο του 2024),
• αξιοποίηση δεδομένων ΟΣΔΕ, ΕΛΓΑ, ΔΑΟΚ και συνεργασία με ερευνητικούς φορείς για την τεκμηρίωση,
• εθνική ρήτρα ισομερούς στήριξης μεταξύ καλλιεργειών – (κατώτατο εθνικό όριο αντισταθμιστικής ενίσχυσης ανά κλάδο με αναλογικότητα και χωρική διαφοροποίηση)
θα μπορούσαν να διαμορφώσουν έναν δικαιότερο και αποτελεσματικότερο μηχανισμό στήριξης.
Η εξαίρεση της ελαιοκαλλιέργειας από το Μέτρο 23 αποτελεί πολιτική και τεχνική αστοχία. Δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα που βιώνουν οι ελαιοπαραγωγοί σε ολόκληρη τη χώρα. Χρειάζεται:
• άμεση επαναξιολόγηση των κριτηρίων,
• σχεδιασμός συμπληρωματικού μέτρου ή νέου εργαλείου ενίσχυσης για τον κλάδο,
• και διαφανής, τεκμηριωμένη κατανομή πόρων σε όλες τις κύριες καλλιέργειες της χώρας.
Η ελληνική ελαιοκομία δεν ζητά προνομιακή μεταχείριση. Ζητά ισοτιμία, τεχνική επάρκεια και διοικητική δικαιοσύνη.
τοιχεία από ρεπορτάζ:
Αποκαλυπτήρια για το Μέτρο 23, ύψους 143 εκατ. ευρώ – Τα ποσά στήριξης ανά καλλιέργεια
Αποκαλυπτήρια για το Μέτρο 23, ύψους 143 εκατ. ευρώ – Τα ποσά στήριξης ανά καλλιέργεια
apokalyptiria-gia-to-metro-23-ypsous-143-ekat-evro-ta-posa-stirixis-ana-kalliergeia-122989
Το νέο πακέτο ενισχύσεων, γνωστό ως Μέτρο 23, παρουσιάστηκε σήμερα επίσημα στην Κέρκυρα, κατά την διάρκεια της Επιτροπής Παρακολούθησης του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης.
Σύμφωνα με όσα ανακοινώθηκαν οι ενιαίες τιμές ανά εκτάριο/κυψέλη και τομέα/καλλιέργεια είναι οι ακόλουθες:
Τομέας μελισσοκομίας: 15€/κυψέλη
Καλλιέργεια βαμβακιού: 301 ευρώ ανά εκτάριο
Καλλιέργεια κάστανου: 1.461 ευρώ ανά εκτάριο
Καλλιέργεια αχλαδιών: 1.925 ευρώ ανά εκτάριο
Καλλιέργεια αμυγδάλων ποικιλίας «Ferragnes»: 1.461 ευρώ ανά εκτάριο
Καλλιέργεια σύκων: 2.057 ευρώ ανά εκτάριο
Καλλιέργεια κελυφωτών φιστικιών: 1.461ευρώ ανά εκτάριο
Καλλιέργεια ηλίανθου: 204 ευρώ ανά εκτάριο
Καλλιέργεια αμπέλου οινοποιίας: 1.019 ευρώ ανά εκτάριο – Καλλιέργεια αμπελιού επιτραπέζιο: 2.447 ευρώ ανά εκτάριο
Καλλιέργεια αραβόσιτου (καρπός και ενσίρωσης): 247 ευρώ ανά εκτάριο
Καλλιέργεια φασολιού (βρώσιμο όσπριο): 1.408 ευρώ ανά εκτάριο (χρησιμοποιήθηκε ο μέσος όρος των τυπικών αποδόσεων των δύο κατηγοριών φασολιών)
Καλλιέργειες Κωπαϊδικού πεδίου με τιμές ενίσχυσης ανάλογα με τις καλλιέργειες που επλήγησαν, σύμφωνα με τον ακόλουθο πίνακα:
Ακτινίδια, αμπέλια, βερίκοκα, κυδώνια και λοιπές δενδρώδεις που επλήγησαν από χαλάζι σε προανθικό στάδιο: 1.416 ευρώ ανά εκτάριο, ανεξάρτητα της καλλιέργειας που επλήγη.
Μελισσοκομία: Πλήγμα σε παραγωγή και υγεία πληθυσμών
Η μελισσοκομία υπέστη σοβαρό πλήγμα λόγω των παρατεταμένων υψηλών θερμοκρασιών και της ξηρασίας, ιδίως από τον Ιούνιο και μετά. Η μειωμένη νεκταροέκκριση και η κακή ποιότητα γύρης είχαν ως αποτέλεσμα όχι μόνο τη μείωση της παραγωγής μελιού, αλλά και την αποδυνάμωση των μελισσών, γεγονός που αύξησε την ευαλωτότητά τους σε ασθένειες. Πάνω από το 30% των μελισσοκόμων επηρεάστηκαν, με την ενίσχυση να αναμένεται να καλύψει 17.700 δικαιούχους και περίπου 2.173.345 κυψέλες.
Καλλιέργεια Βαμβακιού: Καταστροφή από την ξηρασία και τις ακραίες θερμοκρασίες
Η βαμβακοκαλλιέργεια επλήγη σε όλα τα στάδια ανάπτυξης, με παρατεταμένη ξηρασία, μειωμένες αρδεύσεις και υψηλές θερμοκρασίες να οδηγούν σε καρπόπτωση, μειωμένα μεγέθη καρυδιών και απώλειες άνω του 50% στις αποδόσεις. Παράλληλα, σημειώθηκαν αυξημένες προσβολές από έντομα, ενώ οι άκαιρες βροχές επιδείνωσαν το πρόβλημα με «καραμελοποίηση» και δυσκολία συγκομιδής. Περίπου 37.000 βαμβακοκαλλιεργητές, σε 214.500 εκτάρια, θα ενισχυθούν μέσω του Μέτρου 23.
Κάστανα: Ποιοτική και ποσοτική υποβάθμιση έως και 70%
Η καλλιέργεια κάστανου δέχθηκε ισχυρό πλήγμα από τον καύσωνα και την ανομβρία, με συρρίκνωση, αφυδάτωση των καρπών και εκδήλωση φαιάς σήψης. Οι ζημιές ανέρχονται σε 50-70% της παραγωγής, επηρεάζοντας 4.800 εκτάρια σε περιοχές όπως Αρκαδία, Αιτωλοακαρνανία, Ηλεία, Φθιώτιδα, Χανιά, Τρίκαλα, μεταξύ άλλων.
Αμύγδαλα «Ferragnes»: Αποτυχία γονιμοποίησης λόγω ακραίων καιρικών συνθηκών
Ο συνδυασμός καύσωνα, ξηρασίας και άκαιρων βροχοπτώσεων προκάλεσε έντονη καρπόπτωση και μειωμένη γονιμοποίηση στα αμύγδαλα ποικιλίας Ferragnes, οδηγώντας σε απώλειες 35-40% της παραγωγής. Οι πληγείσες εκτάσεις φτάνουν τα 7.600 εκτάρια σε τουλάχιστον 40 περιφερειακές ενότητες.
Αχλάδια: Μειώσεις παραγωγής λόγω βακτηριακού καψίματος και ξηρασίας
Η εξάπλωση του βακτηριακού καψίματος, σε συνδυασμό με υψηλές θερμοκρασίες και ξηρασία, οδήγησε σε μείωση 30-40% της παραγωγής. Σημαντικές ήταν οι επιπτώσεις στην ποικιλία «Κρυστάλλια» στην Ξάνθη, όπου παρατηρήθηκε μικροκαρπία και ποιοτική υποβάθμιση.
Σύκα: Ακαρπία λόγω υψηλών θερμοκρασιών
Στην καλλιέργεια σύκων, παρατηρήθηκε σημαντική αποτυχία γονιμοποίησης λόγω των ακραίων θερμοκρασιών, με αποτέλεσμα απώλειες παραγωγής άνω του 30% σε 2.700 εκτάρια σε Εύβοια και Μεσσηνία.
Κελυφωτά φιστίκια: Υποβαθμισμένη παραγωγή και μικροκαρπία
Ο συνδυασμός καύσωνα, ξηρασίας και υγρασίας κατά την περίοδο επικονίασης προκάλεσε έντονη μικροκαρπία και περιορισμένη ανάπτυξη καρπών σε έκταση 485 εκταρίων, με απώλειες παραγωγής πάνω από 30%.
Ηλίανθος: Σημαντικές απώλειες από την ξηρασία και το αυξημένο κόστος παραγωγής
Η παραγωγή ηλίανθου, τόσο για ενεργειακούς όσο και για ελαιούχους σπόρους, μειώθηκε αισθητά, κυρίως λόγω της μειωμένης ανάπτυξης των φυτών, αύξησης αρδευτικών αναγκών και της πρόωρης ωρίμανσης. Οι απώλειες ξεπέρασαν το 30% σε 53.300 εκτάρια, επηρεάζοντας δεκάδες περιφέρειες της χώρας.
Αμπέλι Οινοποιίας: Μείωση παραγωγής και μελλοντικού δυναμικού
Η καλλιέργεια αμπέλου για οινοποίηση επηρεάστηκε σημαντικά από καύσωνα, ξηρασία, άκαιρες βροχές και παγετούς, με παραγωγική μείωση >30% αλλά και πλήγμα στο δυναμικό των επόμενων ετών. Οι ζημιές καλύπτουν 17.000 εκτάρια σε Κρήτη, Νότιο Αιγαίο, Αττική, Χίο και πολλές ηπειρωτικές περιοχές.